قلمرو حجیت عقل‌منبع در تفسیر قرآن با تأکید بر تفسیر المیزان

در بین مدافعان تفسیر اجتهادی در مورد حیطه و دایره حجیت عقل در تفسیر قرآن، اختلاف نظر وجود دارد. در این تحقیق برآنیم تا قلمرو حجیت عقل‌منبع را در تفسیر المیزان به‌عنوان یکی از مهم‌ترین تفاسیر اجتهادی فریقین بررسی نماییم. برای تحقق این منظور، ابتدا مراد از عقل و گونه‌های آن (عقل‌منبع و عقل‌مصباح) روشن گردید، و بر اساس آن تفسیر اجتهادی قرآن به سه گونه نقل‌گرا، عقل‌گرا و کشف‌گرا تقسیم‌بندی شد، و با عنایت به این که عقل‌مصباح و کشف و شهود، تخصصاً از عنوان مقاله خارج بود، لذا بحث را در مورد قلمرو عقل‌منبع ادامه داده و به بررسی گونه‌های تفسیر اجتهادی عقل‌گرا یعنی بدیهیات عقلی، برهان‌های عقلی، مبانی کلامی، فلسفی و علمی و مدرکات عقل عملی در المیزان پرداختیم. نتیجه آن شد که همه گونه‌های تفسیر اجتهادی عقل‌گرا در تفسیر المیزان مطرح شده است؛ بنابراین از دیدگاه مؤلف المیزان قلمرو حجیت عقل‌منبع در تفسیر قرآن، شامل همه گونه‌های یادشده می‌باشد.